Solar Steam Generation

सौर थर्मल वीज प्रकल्प -

सौर थर्मल वीज प्रकल्प उच्च तापमानात द्रव गरम करण्यासाठी सूर्यकिरणांचा वापर करतात. द्रव नंतर नळीद्वारे प्रसारित केला जातो जेणेकरून ते त्याची उष्णता पाण्यात हस्तांतरित करू शकेल आणि वाफ तयार करू शकेल. टर्बाइनमध्ये वाफेचे यांत्रिक उर्जेमध्ये रूपांतर होते जे नंतर पारंपारिक वीज उत्पन्न करणारे यंत्रद्वारे विजेमध्ये रूपांतरित होते.
सौर थर्मल विद्युत प्रणालीचे तीन मुख्य प्रकार आहेत:

  • पॅराबॉलिक कुंड
  • सौर डिश
  • सौर ऊर्जा टॉवर

पॅराबॉलिक कुंड -

पॅराबॉलिक कुंड कलेक्टरमध्ये एक लांब पॅराबॉलिक-आकाराचा परावर्तक असतो जो पॅराबोलाच्या केंद्रस्थानी असलेल्या रिसीव्हर पाईपवर सूर्याची किरण केंद्रित करतो. दिवसा सूर्य पूर्वेकडून पश्चिमेकडे सरकत असताना कलेक्टर सूर्याकडे झुकतो आणि सूर्य सतत रिसीव्हरवर केंद्रित आहे याची खात्री करतो.

त्याच्या पॅराबॉलिक आकारामुळे, कुंड त्याच्या सामान्य तीव्रतेच्या 30 पट ते 100 पटीने (एकाग्रता प्रमाण) कुंडच्या केंद्रीय लाइनच्या बाजूने असलेल्या रिसीव्हर पाईपवर सूर्यावर केंद्रित करू शकते, 750°F पेक्षा जास्त कार्यरत तापमान साध्य करते.

सौर क्षेत्रामध्ये उत्तर-दक्षिण क्षैतिज अक्षावर सौर पॅराबॉलिक कुंड कलेक्टर्सच्या अनेक समांतर पंक्ती आहेत. एक कार्यरत (उष्णता हस्तांतरण) द्रवपदार्थ गरम केला जातो कारण तो रिसीव्हर पाईप्समधून फिरतो आणि मध्यवर्ती ठिकाणी उष्णता देवाणघेवाणच्या मालिकेत परत येतो. येथे, द्रवपदार्थ पाईप्समधून फिरतो ज्यामुळे ते उच्च-दाब, अतिउष्ण वाफ तयार करण्यासाठी त्याची उष्णता पाण्यात हस्तांतरित करू शकते. त्यानंतर ही वाफे पारंपारिक स्टीम टर्बाइन आणि वीज उत्पन्न करणाऱ्या यंत्राला पुरवली जाते ज्यामुळे वीज निर्माण होते. जेव्हा गरम द्रव उष्मा देवाणघेवाणमधून जातो तेव्हा ते थंड होते आणि नंतर पुन्हा गरम होण्यासाठी सौर क्षेत्राद्वारे पुन्हा प्रसारित केले जाते.

 

सौर डिश -

सौर डिश/यंत्र प्रणाली सूर्याचा मागोवा घेणार्या एकाग्र सौर संग्राहकांचा वापर करते, म्हणून ते नेहमी सूर्याकडे निर्देशित करतात आणि डिशच्या केंद्रबिंदूवर सौर ऊर्जा केंद्रित करतात. सौर डिशचे एकाग्रता गुणोत्तर हे सौर कुंडच्या एकाग्रता गुणोत्तरापेक्षा खूप जास्त असते आणि त्यात कार्यरत द्रव तापमान 1380°F पेक्षा जास्त असते.

सौर डिशसह वापरलेली उर्जा-उत्पादक उपकरणे डिशच्या केंद्रबिंदूवर बसविली जाऊ शकतात, ज्यामुळे ते रिमोट ऑपरेशन्ससाठी योग्य बनते किंवा सौर उर्जा प्रमाणेच अनेकांकडून संकलित केली जाऊ शकते.

मध्यवर्ती बिंदूवर स्थापना आणि विजेमध्ये रूपांतरित केले. सौर डिश/यंत्र प्रणालीमधील यंत्र थंड असताना कार्यरत द्रवपदार्थ संकुचित करून, संकुचित कार्यरत द्रवपदार्थ गरम करून आणि नंतर कार्य तयार करण्यासाठी टर्बाइनद्वारे किंवा पिस्टनद्वारे द्रवपदार्थाचा विस्तार करून उष्णता यांत्रिक शक्तीमध्ये रूपांतरित करते. यांत्रिक शक्तीला विद्युत ऊर्जामध्ये रूपांतरित करण्यासाठी यंत्र वीज उत्पन्न करणारे यंत्राला जोडलेले आहे.

 

सौर ऊर्जा टॉवर -

सौर उर्जा टॉवर, किंवा केंद्रीय प्राप्तकर्ता, टॉवर-माउंट केलेल्या उष्णता देवाणघेवाण (प्राप्तकर्ता) वर केंद्रित सौर ऊर्जा केंद्रित करून सूर्यप्रकाशापासून वीज निर्माण करते. ही प्रणाली शेकडो ते हजारो सपाट, सूर्य-ट्रॅकिंग मिरर वापरते ज्याला हेलिओस्टॅट म्हणतात आणि सूर्याची उर्जा केंद्रीय रिसीव्हर टॉवरवर प्रतिबिंबित करण्यासाठी केंद्रित करते.

सूर्यातून येणा-या ऊर्जेच्या 1,500 पट जास्त ऊर्जा केंद्रित केली जाऊ शकते. औष्णिक-ऊर्जा वाहतुकीतून होणारी ऊर्जेची हानी कमी केली जाते कारण सौर ऊर्जा थेट हेलिओस्टॅट्समधून एका रिसीव्हरकडे परावर्तित होण्याऐवजी पॅराबॉलिक कुंडांप्रमाणे एका मध्यवर्ती स्थानावर हस्तांतरण माध्यमाद्वारे हस्तांतरित केली जाते.

किफायतशीर होण्यासाठी ऊर्जा टॉवर मोठे असले पाहिजेत. मोठ्या प्रमाणातपारेषण संलग्न वीज प्रकल्पासाठी हे एक आश्वासक तंत्रज्ञान आहे. पॅराबॉलिक कुंड तंत्रज्ञानाच्या तुलनेत विद्युत टॉवर तंत्रज्ञान विकासाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात आहे.